46 TJK’NIN SESİ MAYIS 2022 Kısraklardaki durum ve davranış değişiklikleri ile hastalık belirtilerinin kolayca fark edilebilmesi beklenir... ATLARDA GEBELİĞİN SON AYINDAKİ SANCILAR ebeliğin son ayında karşılaşılan sağlık sorunlarının anne karnındaki tay için veya hem kısrak hem de taşıdığı tay üzerinde yıkıcı etkileri olur. Bu sorunlar içinde gebelik sırasında meydana gelen sancı olayları üreme organlarından veya diğer organlardan kaynaklanabilir. Üreme sisteminden ileri gelen sancıların nedeni, üreme organlarının özel yapısı ile ilgili olabilir. Bu nedenle, bu organların ayrıntılı muayenesi ve kısrağa ait bireysel karakteristik özelliklerin bilinmesi, sorunun çözülmesinde yardımcı olacaktır. Geçmişinde genel sağlık veya üreme organlarına ait sorun bulunan gebe kısraklar, her zaman düşük (abort) riski taşırlar. Daha önce denenmiş fakat gebe kalmamış kısraklar, ilk defa çekim yapılacak yaşı ilerlemiş kısraklar, rahim ağzı bölgesi kusurlu olanlar, tekrarlayan düşük geçmişi olanlar, kısacası döl verimi düşük kısrakların gebeliklerinin son dönemleri sıkıntılı geçer. Kronik kalp ve damar hastalığı veya solunum rahatsızlığı, mide - bağırsak, metabolik veya hormonal sorunları olanların, bu durumları gebelik ile beraber daha da ilerleyebilir. Bir yandan mevcut hastalıkların şiddetlenmesini ve daha kötü sonuçlara yol açmasını engellemek, diğer yandan uygulanan ilaç veya başka sağaltım yöntemlerinin ve söz konusu kronik hastalığın doğacak taya zarar vermesinin önüne geçmek için yapılan klinik muayene ve değerlendirmeler çok önemlidir. Aşım sezonundan önce kısrağın muayenesi sırasında, daha önceki veya mevcut sorunların gebe kısrağa ve kanındaki taya verebileceği zararlar hakkında kısrak sahibine bilgi verilir. Haralarda kısrak ile ilgilenen kişiler gebe kısrakları yakından izleyerek onları çok iyi tanımalıdırlar. Bu sayede kısrağın mizacı, beslenme alışkanlıkları, genel tutum ve davranışları hakkında yeterli bilgi sahibi olabilirler. Kısraktaki durum ve davranış değişiklikleri ile hastalık belirtilerini kolayca fark edebilmeleri beklenir. Gebelik sırasında süt bezlerinin ve dolayısıyla memelerin gelişmesi ile vajinal akıntının varlığı sık sık kontrol edilmelidir. Vajinal akıntı aralıklı olabilir. Kuyruk kıllarının kümelenmiş olmasından ve kılların ıslaklığından akıntının varlığı ile ilgili kuşku duyulur. Gebelik boyunca veteriner hekimlere en çok sancı, anormal vajinal akıntı, travmatik olaylar ve yaralanmalar gibi kazalar, memelerin gelişmesindeki anormal durumlar, karın bölgesinin genişlemesi ve şekli ile ilgili sorunlar iletilmektedir. Gebeliğin son ayına yaklaşık üç yüzüncü gün civarında girilirse de gebelik süresini kısrağa ve aygıra ilişkin genetik ve fizyolojik özellikler, mevsim ve beslenme gibi faktörler etkilemektedir. Sancı nedenleri Gebeliğin ileri dönemlerinde kısraklar, mide - bağırsak veya üreme sisteminden kaynaklanan sancılanmalara yatkındırlar. İnce bağırsak yangıları, kalın bağırsağın çoğu zaman kendi çevresinde veya başka bir bağırsak bölümü üzerinde dönmesi (bağırsak düğümlenmesi), ince bağırsağın karın bölgesinde oluşmuş fıtık kesesi içine girerek sıkışması veya hapsedilmesi (boğulmuş fıtık olayları), dışkının genellikle kalın bağırsakta uzun süre kalması ile oluşan kabızlık durumu, bağırsaklarda aşırı gaz birikmesi ve dışarı atılamaması, yutulmuş olan yemlerin ince bağırsaklarda oluşan bir engel nedeni ile sindirim kanalının arka taraflarına doğru ilerleyememesi (bağırsak tıkanıklıkları) gibi sindirim sistemine ilişkin durumlar sancıya neden olurlar. Doğumun başlangıç dönemindeki ağrılar, rahmin kendi uzun ekseni çevresinde G VET. HEKIM REHA GÜLTEPE
RkJQdWJsaXNoZXIy ODAzNjM=