TJKNIN SESİ EKİM 2022

klinik belirtiler olabilir. Bazı atlar ise bu hafif belirtilere alışmıştır ve bu yüzden fazla tepki göstermezler. Dışarıdan belli olmayan diş rahatsızlıklarında bu nedenle ağız boşluğunun muayenesi önemlidir. Diş sorunlarını belli eden bulguları sıralamak gerekirse; genel kondüsyon eksikliği, aşırı tükürük salgılanması ve yemlerin ağızda tutulamayıp dökülmesi, çiğnemede güçlük, ağız veya burundan kötü koku gelmesi, ağızda sızıntı halinde kan görülmesi, burun akıntısı, yüz, çene veya ağız bölgesinde dışarıdan fark edilebilen şişlik, dışkıda bütün halde tahıl taneleri veya ot parçaları gibi sindirilmemiş yem artıkları, antrenmanda jokeyin direktiflerine itaatsizlik, dönüş ve duruşlarda zayıflık, sağa veya sola eğilmek ya da sapmak, düşecek gibi yalpalamak, sürüklenme ve dengesizlik, kantarma demirinden rahatsızlık olmak ve düşük performans. Ayrıca antrenmanda veya dinlenme anında başı yana yatırmak, başını devamlı bir yöne eğilerek tutmak, sık sık başını aşağı yukarı sallamak, kantarmayı ısırmaya çalışmak, dili dışarı sarkıtmak, başlık takımlarının takılmasına karşı gelmek ve onları çıkarmaya çalışmak. Ağız boşluğunun muayenesi sırasında dişlerin yapısında veya görünümlerinde bir anormallik görülürse, şekilleri bozuk dişlerin törpülenmesi gerekir. Manuel veya elektrikli diş törpüleri ile dişlerin sivrilmiş uç kısımları düzleştirilir, dişlerin üst seviyeleri eşit duruma getirilir ve böylece ağızın düzgün kapanması sağlanır. Düşmeyen süt dişleri ve kurt dişleri çekilir. Saptanabilen tüm sorunlar çözülmeye çalışılarak dişlerin birbirleri ile uyumlu olarak görevlerini yapmalarına yardımcı olunur. Dişlerle ilgili her işlemden önce kapsamlı şekilde ağız boşluğunun muayenesi yapılmalıdır. Haralarda yeşil padoklarda gün boyunca devamlı otlayan yarış atları, taze otların yanı sıra kum, küçük taş parçaları, toprak ve çamuru da ağızlarına alırlar. Otlardaki organik ve inorganik tüm kimyasal maddeler (özellikle madensel tuzlar) ile birlikte bu tür maddeler dişlerin alt kısımlarını kaplarlar. Sürekli ahırda beslenen yarış atlarının dişlerinde bu tabaka pek görülmez. Atların beslenme şekli dişlerin yapısından belli olabilir. Yumuşak yiyecekleri daha az çiğneyerek, daha hızlı yutarlar. Bu tarz beslenme, dişlerin uzamasına, düzensiz, pürüzlü veya sivri uçlu olmalarına, kısacası aşınma bozukluklarına yol açar. Kalıcı dişlerin üzerinde baskı olmazsa, uzamaya devam ederler. Çiğneme hareketleri sayesinde dişlerin yüzeyi doğal şekilde aşınır. Atların yanaklarının iç kısmındaki öğütücü dişlerden alt çenede olanlar, birbirlerine daha yakınlardır. Atlar çiğneme hareketi sırasında çenelerini sağ ve sol yana doğru kaydırdıkları için öğütücü dişlerin uç kısımlarında sivrilmeler meydana gelir. Bu sivri kısımlar üst çenede yanak tarafında, alt çenede dil tarafında görülürler ve yanak ile dilde yaralara ve hatta ülserlere neden olabilirler. Dişlerin muayenesi sırasında eksik dişlerin saptanması veya aşınma bozukluklarının belirlenmesi diğer dişlerin sağlığı için de önemlidir. En öndeki veya en arkadaki azı dişleri diğerleri ile aynı hizada değilse, uçlarında kanca benzeri uzantılar oluşur ve bu kancalar ağız içindeki yumuşak dokuları zedeleyebilir. “Melium est nomen bonum quam divitae multae...” (İyi bir isme sahip olmak en değerli hazinedir...) Latin Atasözü 42 TJK’NIN SESİ EKİM 2022

RkJQdWJsaXNoZXIy ODAzNjM=