kolostrum veya ağız sütü denilen ilk besininden alır. Bağışıklığının artması için kolostrum içmesi gereklidir. Zaten ayağa kalkar kalkmaz annesinin memesini arar. İlk haftalarda kısrağın sütü yeterli ise tay hızla büyür. Çünkü gereksinim duyduğu tüm besin maddeleri kısrak sütünde bulunur. Aylar geçtikçe farklı kaynaklardan farklı besinleri alarak rasyonları genişler. Tayını eksiksiz şekilde besleyebilecek kadar süt verebilmesi için kısrağın da bu zaman içerisinde yeterli yem ve su tüketmesi gerekir. Eğer bir tay otuz dakikadan fazla süre emiyorsa, süt yeterli değil demektir. Bu durumda kısrak süt tozu gibi süt ikameleri veya ek katkı besinler ile desteklenmelidir. Doğumdan sonraki ikinci ve üçüncü aylarda kısrakta süt üretimi en üst noktaya ulaşır. Söz konusu bu aylarda kısrak, gebeliğin başlangıç döneminde tükettiğinin yaklaşık iki katı kadar yeme gereksinim duyar. Gebelik ve süt üretimi ile bedenindeki depolarından kaybettiği besin maddelerini tekrar geri kazanabilmesi için kısrağın rasyonunda uygun miktarda protein, vitaminler ve minerallerin yanı sıra sindirilebilir enerji de olmalıdır. Kısrağın veya tayın beslenme düzeninde ve yemlerde değişiklik yapılacaksa, bu işlem bir - iki haftalık süreç içinde kademeli olarak gerçekleştirilmelidir. İki - üç haftalık bir tay çevresinde olan biten ile ilgilidir. Bu arada annesinin yediklerini de dikkatle izler. Bir süre sonra o da annesini taklit ederek tane yemleri ve otları dişlemeye başlar, ağzında geveler, azar azar ısırarak tanımaya ve yemeye çalışır. Sütten katı yemlere geçiş sırasında tayın sindirim sistemi yeni duruma kolay uyum sağlar. Tay büyüdükçe tek başına anne sütü yetersiz kalır. Besin açığını kapatmak için, taya kaliteli kaba yem ve tane yemler verilmelidir. Gereksinimlerini tam anlamıyla karşılamak için tay rasyonu vitaminler ve mineraller bakımından da dengelenmiş olmalıdır. Yemin içerdiği özellikle enerji, protein, kalsiyum, fosfor, bakır, çinko, selenyum ve E vitamini miktarlarının azlığı, çokluğu veya dengesizliği doğrudan doğruya tayın büyüme hızını etkiler. Bu maddelerdeki yetersizlikler veya dengesizlikler kas - iskelet sisteminde gelişim bozukluklarına neden olurlar. Taylar çoğunlukla altı aylıkken sütten kesilirler ve taneli yem yemeye başlarlar. Bu geçiş döneminde her gün bütün besin maddelerinden yeterince tüketmeleri ve böylece beslenme eksikliği olmaması gerekir. Bu amaçla padokta yedikleri yeşil otun ve ahırda verilen kuru otun besleyici olmasına dikkat edilir. Yemek istedikleri günlük toplam kuru ve yeşil ot miktarı onların tercihine bırakılır. Süt emerken veya annelerinden ayrılırken iyi kalitede yem katkıları seçilmeli, taneli yem karışımının dengeli olmasına özen gösterilmelidir. Tayların ilk yıl içindeki kilo artışları ve boylarının uzaması beslenmeleri ile yakından ilgilidir. Bir çizelge hazırlanıp büyümeleri ve bedensel ölçüleri kaydedilebilir. Sindirim sistemi organları içinde midenin hacmi, bağırsaklara göre küçük sayılır. Bu nedenle tayların tüketecekleri günlük toplam yem miktarı iki veya üç öğünde verilir. Her öğündeki yemin vitamin, mineral, protein ve enerji miktarı bilinmeli ve dengeli olmalıdır. Tayın yemeyip bıraktığı yemler bir sonraki öğüne kadar bekletilmeyip atılmalıdır. Taylar bir arada padokta otlarsa da taneli yemler ahırda ve ayrı yemliklerde verilmeli, her tayın kendi yemini yiyip bitirdiğinden emin olunmalıdır. Aşırı beslenmeden her zaman kaçınmak gerekir. Fazla kilo artışı bacaklara gereğinden çok yük bindirecek ve gelişmeye bağlı ortopedik hastalıklara yol açacaktır. Gerek padokta gerekse ahırda her an bol ve temiz içme suyu bulundurulmalıdır. Kış aylarında padoktaki sular donabilir. Ayrıca her tay için padokta yeterli egzersiz alanı bulunmalı, her gün koşabilmelerine olanak sağlanmalıdır. Eğitimin insanı bozmaması yetmez, daha iyiden yana değiştirmesi gerekir. Michel de Montaigne Yar›ş & Yetiştiricilik 2021 125
RkJQdWJsaXNoZXIy ODAzNjM=