Eğer kısrak doğum sırasında kaybedilmişse, yeni doğan tayın zaman geçirmeden kolostrum denilen özel ağız sütünü içmesi gerekir. Kolostrum, tayın bağışıklık sisteminin güçlenmesi için şarttır. Ayrıca tay beslenmesine kolostrum ile iyi bir başlangıç yapılmış olur. Küçük haralarda başka bir kısraktan kolostrum alınması, zamanı denk gelmediği için kolay olmayabilir. Gelişmiş ve kalabalık haralarda ise, seçilmiş kısraklardan çok kaliteli kolostrum alınarak saklanabilir. Yeni doğum yapmış kısraklardan kolostrum iki şekilde alınır. Kısrağın tayı süt emdikten hemen sonra veya tay bir meme başından süt emerken diğer meme başından kolostrum sağımı gerçekleştirilir. Başka zaman kolostrum alınmaya çalışılırsa hormonal uyarı olmadığı için sağım işlemi zor olabilir. Alınan kolostrumun analizi yapılarak, içerdiği IgG [immunoglobulin] denilen bağışıklık proteinleri belirlenerek kalitesi saptanır. Dondurulacak ise, özel koruyucu paket içinde, ağzı sıkıca kapatılarak ve üstüne tarih, kısrak adı gibi bilgiler yazılarak etiketlenir. Dondurulmuş kolostrum iki yıla kadar özelliği bozulmadan saklanabilir. Kolostruma gerek duyulduğu zaman dondurucudan çıkarılarak ılık su içinde ısınması ve erimesi sağlanır. Donmuş kolostrum asla mikrodalga fırında çözdürülmemelidir. Çünkü mikrodalga fırında immunoglobulinler [antikorlar da denilebilir] parçalanarak yapıları bozulabilir. Isınmış kolostrum olabildiğince çabuk şekilde taya içirilmelidir. Genel olarak yeni doğmuş bir tay, kanındaki antikorların artabilmesi için ortalama iki - üç litre kadar iyi kalitede kolostruma gereksinim duyar. Doğum yaparken kısrağa ötanazi [iyileşme şansı olmadığı durumda acı çekmemesi için hayatına son verme] uygulanacak ise, üzüntü veren bu işlemden önce kısraktan kolostrum alınmaya çalışılmalıdır. Yeni kaybedilmiş kısraktan kolostrum alınması kolay değildir. Ancak memede var olan süt, biraz da olsa sağılabilir. Çünkü sütün meme bezlerinden meme başlarına indirilmesini sağlayan hormonal mekanizma çalışmadığı için kolostrum elde edilemez. Kolostrum olmadığı zaman, damar içi yol ile taya zengin IgG içeren at plazması verilebilir. Bu yöntem ile de tayın bağışıklık sistemine destek sağlanmış olur. Diğer hayvan türlerinin kolostrumu ve kolostrum katkıları sadece tamamlayıcı besinlerdir. Hiçbir zaman kısrak kolostrumunun veya plazmasının yerini tutamaz. Annesiz taya süt verileceği zaman, öncelikle kısrak sütü, yoksa kısrak sütüne benzeyen kısrak sütü ikame yemi veya tozu, üçüncü olarak diğer çiftlik hayvanlarının sütü tercih edilir. Doğal olarak en iyisi kısrak sütüdür. Tayın dengeli beslenmesi için en ideal kaynaktır. DIĞER SÜTLER Son seçenek olan diğer çiftlik hayvanların sütleri, zor durumda kalınca annesiz taylara içirilebilir. Bunların içerdiği besin maddeleri farklı olduğu için çeşitli sorunlara yol açmaları da kaçınılmazdır. İnek sütünde, kısrak sütüne göre daha fazla yağ ve daha düşük oranda karbonhidrat vardır. İnek sütüne dekstroz [bir çeşit şeker] eklenerek taya verilebilir. Keçi sütü yüksek oranda yağ, katı madde ve enerji içerir. Ayrıca keçi sütündeki yağ, inek sütüne göre daha basit yağ asitlerinin bileşimidir ve tay tarafından inek sütünden daha iyi sindirilir. Fakat ara sıra kabızlığa ve metabolik asidoza neden olduğu görülmüştür. 47 Türkiye Jokey Kulübü • • AT SAĞLIĞI •
RkJQdWJsaXNoZXIy ODAzNjM=