36 TJK’NIN SESİ AĞUSTOS 2022 Öksürük doğal bir reflekstir. Her yaştaki yarış atı sık sık öksürebilir. Öksürüğün ne zaman tehlikeli olabileceği önemlidir... ATLARDA ÖKSÜRÜK HANGİ HASTALIKLARIN HABERCİSİDİR? urun deliklerinden akciğerlere kadar tüm solunum sistemi içinde, hava yolu ile içeri girmiş olan yabancı cisimler, mikroorganizmalar, toz ve alerjik maddeler, sıvılar veya mukus dediğimiz yapışkan akıntının temizlenmesi için öksürük refleksi devreye sokulur. Öksürük ani bir tepkidir ve bedenin savunma mekanizmasının önemli bir parçası olarak da kabul edilir. Öksürüğün amacı, solunum yollarındaki zararlı olabilecek yabancı maddeleri bir an önce dışarıya atmaktır. Solunum sistemindeki yaygın sinir ağı tahriş edici yabancı maddeyi algıladığı zaman, beyine bir uyarı ile bunu bildirir. Beyinden gelen emir ile, atın göğüs ve karın kasları hızla kasılarak akciğerlerde sıkışmış olan havanın basıncı arttırılır. Sonra gırtlak açılarak basınçlı hava ile birlikte yabancı cisimler büyük bir güç ile dışarı atılırlar. Öksürük doğal bir reflekstir. Her yaştaki yarış atı sık sık öksürebilir. Öksürüğün ne zaman tehlikeli olabileceği önemlidir. Bazen ciddi bir hastalığın ilk belirtisi olabilir. Atın bulunduğu kirli ortamda solunan havadaki tozlar, solunum yollarındaki ölü veya yaralanmış dokulardan kaynaklanan organik atık maddeler atın öksürmesine neden olurlar. Yem veya ot yerken ya da su içerken de öksürebilirler. Burun boşluğundan akciğerlerdeki alveol denilen hava keseciklerine kadar bütün solunum sistemini temiz tutmak için, insan ve diğer memeli hayvanlar gibi atlar da öksürük mekanizmasını kullanırlar. Solunum sisteminde ilerlemekte olan bir hastalığın çoğu zaman en göze çarpan belirtisi öksürüktür. İnsanlardaki astım hastalığına benzer bir durum yarış atlarında da oldukça yaygın görülür. Belirtileri düşük performans, burun akıntısı ve zor soluk alıp vermek olan bu duruma nefes darlığı da denilmektedir. Tekrarlayan solunum yolu tıkanmalarında kronikleşmiş inatçı öksürük vardır. Bronşları kasıldığı için hasta olan at soluk alıp verirken güçlük çeker. Fakat bu tablo mikrobik değildir, dolayısıyla başka atlara bulaşmaz, sadece yangısel bir olaydır. Çeşitli amaçlar için yapılan uzun yolculuklardan sonra, yarış atları treylerden inince öksürmeye başlayabilirler. Bir iki kuru ve basit sayılabilecek öksürük, ağır bir hastalığın başlangıcı olabilir ve hemen müdahale gerekebilir. Bu nedenle öksüren yarış atları fark edilir edilmez, bir veteriner hekime başvurulması yararlı olur. Yarış atlarında öksürüğe yol açan nedenler çok fazladır. Bakteri ve virüs gibi hastalık etkenlerinin tetiklediği öksürük refleksinin yanı sıra alerjik olaylarda da atın sık sık öksürdüğü dikkati çeker. Sabah antrenmana çıkarken, çalışmanın başlangıcında bir iki kez öksürerek, burun boşlukları gibi üst solunum yollarındaki yabancı maddeleri ve birikmiş mukusun temizlenmesi normal olarak kabul edilmektedir. Fakat antrenman boyunca sürekli öksürük görülmesi, hatta antrenman bitiminde de devam etmesi solunum sistemindeki bir enfeksiyondan kaynaklanabilir. Bu tür öksürükler yarış atının performansını da kısıtladığı gibi, üzerinde durulması gereken ciddi bir sorunun işareti olabilir. Eğer bir yarış atının soluk alıp vermekte güçlük çektiği veya sık sık ve az soluk alıp verdiği görülüyorsa, alışılmış gücünü kaybetmiş ve antrenman yapmaya isteksiz ise, çalışmaya son verip neden öksürdüğü bulunmaya çalışılmalıdır. Bazen doğuştan veya sonradan ortaya çıkan fiziksel veya anatomik anormalliklerden dolayı da atın sorun yaşadığı olabilir. Üst solunum yollarında yumuşak damağın yukarı doğru kalkması ile koşu sırasında tipik sesi duyulur. Bundan rahatsız olan yarış atı, yumuşak damağın eski yerine gelmesi B VET. HEKIM REHA GÜLTEPE
RkJQdWJsaXNoZXIy ODAzNjM=